Heiti verkefnis : 

Strandlínubreytingar frá 1906 til 2023. Suðurland og Skarðseyri við Sauðárkrók

Verkefnastjóri : 

Ingibjörg Jónsdóttir

Stutt lýsing á verkefninu:

Sandfjörur mótast af framburði jökuláa og öðru vatnafari, strandstraumi, brimi og sandfoki. Þá getur rof á sjávarbökkum haft áhrif á efnissöfnun annars staðar við ströndina. Breytingarnar á ströndinni eru annars vegar hægfara, til dæmis vegna stöðugs framburðar jökuláa, og hins vegar hraðar vegna atburða á borð við jökulhlaup. Líklegt er að meiri breytingar verði á næstu áratugum, að hluta til vegna loftslagsbreytinga og áhrifa þeirra á vatnafar og jökla. Því er mikilvægt að átta sig á því orsakasamhengi í náttúrufari, sem annars vegar veldur breytingum, og hins vegar býr til jafnvægi eða stöðugleika í stöðu strandlínu landsins.

Breytingar á strandlínunni frá Þorlákshöfn að Dyrhólaey verða kortlagðar út frá sögulegum frumteikningum, útgefnum kortum, loftmyndum og gervitunglagögnum. Til hliðsjónar verða ýmis önnur gögn, til að mynda hafsbotnsgögn, upplýsingar um strandstrauma, sjávarföll og ýmsa atburði sem hafa haft áhrif á ströndina. Verkefnið verður unnið í beinu framhald af sambærilegri könnun á strandlínubreytingum frá Dyrhólaey að Höfn í Hornafirði; rannsóknaverkefni sem styrkt var af Vegagerðinni árið 2022. Jafnframt stendur til að kanna hvaða breytingar hafa orðið á ströndinni við Sauðárkrók, einkum norðan við sandfangara á Skarðseyri og að Fagranesi, frá 1920 til 2023. Upphafsár hvers athugunarsvæðis miðast við kortlagningu danska herforingjaráðsins í byrjun 20. aldar.
Landfræðilegur gagnagrunnur, með upplýsingum um heildarstrandlínuna fyrir a.m.k. fimm viðmiðunarár, verður útbúinn. Nokkur svæði, sem eru
áhugaverð vegna breytinga eða þykja viðkvæm á einhvern hátt, verða skoðuð nánar og kortlögð oftar.
Verkefnið mun sýna hversu miklar breytingar hafa átt sér stað á athugunarsvæðunum á tímabilinu, og gefa vísbendingar um orsakir og líklega þróun mála.

Tilgangur og markmið:

Markmið verkefnisins er að kanna breytingar sem orðið hafa á strandlínu Suðurlands frá byrjun tuttugustu aldar til okkar tíma: Hvaða hlutar strandlínunnar hafa breyst, hve miklar hafa breytingarnar verið og hverjar eru líklegustu skýringar þeirra? Hafa hlutar strandlínunnar haldist stöðugir yfir tímabilið?
Eru greinanlegar sveiflur í stöðu strandlínu á ákveðnu svæði, t.d. vegna reglubundinna breytinga á vatnafari?
Hefur gerð strandlínunnar breyst með einhverjum hætti?
Svör við ofangreindum spurningum gefa vísbendingar um hvaða breytinga megi búast við á næstu áratugum, sem getur skipt máli fyrir Vegagerðina og þar með öryggi vegfarenda.

Athugunarsvæðið norðan Skarðseyrar verður kannað sérstaklega með tilliti til rofs á sjávarbökkum, til að greina hvaðan efnið sem berst í sandfangarann kemur.